Cocuklarda Oyunun Önemi
Benimle Oynar mısın ?
Su olsam, ateş olsam
Göklerdeki güneş olsam
Konuşmasam tas olsam
Yine de oynar misin benimle
Susulsam, kusur olsam
Ağızdaki küfür olsam
Doğuştan esir olsam
Yine de oynar misin benimle
Sayılmasam kaç olsam
Topraktaki güç olsam
Aptal gibi suç olsam
Yine de oynar mısın benimle
Bûlent Ortaçgil
Yetişkinlerin dünyasında, çocuk oyunları ve oyuncakları basit bir eğlence, boşa harcanan zaman olarak algılanabilir, oysaki oyun, bir çocuğun hayatında, en anlamlı, en önemli etkenlerden birisidir. Çocuk her zaman oyunu tercih edecektir ve onunla, kendini, çevresini, dünyasını keşfedecektir. Oyun yoluyla, çocuk kendini fiziksel, duygusal, zihinsel ve sosyal açıdan inşa edecektir. Çocuk gelişimi için çok önemli bir faktördür. Bu saf bir eğlence nitelikli olabilir (kasığı düşürür, çıkardığı sesi dinlemek için ve tekrar ister), sembolik oyun olabilir yani çocuğun kendine rol verdiği oyunlar (annecilik, okul öğretmeni oyunları) veya kurallı oyunlar (dama, yakar top vs).
Her asama çocuğun kimliğinin inşası için önemli ve gereklidir.
Oyunlar ve çocuğun nasıl oynadığı, çocuğun motor, entelektüel, duygusal ve sosyal gelişimini değerlendirmek açısından önemlidir.
Oyun dil den önce görülür. Sözcükleri bilmeden önce, çocuk duygularını, ifade edebilmektedir. Yere oyuncak atar, birine gülümser, kâğıt parçasını yırtar, ellerini çırpar vs. Oyun çocuğun anadili diyebiliriz.
Oyunun ilk amacı ve niteliği zevk sağlamaktır. Unutulmamalıdır ki zevk başarılı bir öğrenimin motorudur.
Bu alanda bir eksiklik çocuğun gelişiminde olumsuz sonuçlar doğurabilir. Bu anlamda oyun bir psikoterapi olarak bile adlandırılabilir. Oyun çocuk için kaygılarını tahliye edebilme açısından ve korkularının üstesinden gelebilme açıcısından doğal ve etkili bir yoldur.
Oyunla, çocuk çevresindeki, insanları, nesneleri ve olayları keşfedecektir ve algılayacaktır. Onlara göre kendi yerini öğrenecektir. Nesnelerle ve kişilerle iletişime girmeyi öğrenecektir. Oyun, çocuğun uyum ve adaptasyon temelinin atılmasını sağlar. Ve bu ona, hayati boyunca yardımcı olacaktır. Böylece, oyun yoluyla, çocuk zevkle dünyasını keşfedecek ve kendi stratejilerini geliştirecektir.
Oyunda, çocuk kendi gerçeğini oynar, gerçekleri değiştirir ve kendi arzularına ve isteklerine adapte eder. Belirli bir izlek veya takip edilecek kurallar yoktur, kendi gemisinin kaptanıdır. Hayalında kendine arkadaş edinir, nesnelere hayat verir, bitikleri ağlatır, hayvanları konuşturur, bir nesneye görevi dışında bir görev verir ( bir çubuğu diş fırçası olarak kullanır)…
Yedi yaşından itibaren, kurallı oyunlar baslar. Bu oyun başkalarıyla iletişime girmesinde yardımcı olur, başkalarının görüşlerini dikkate almayı öğrenir ve kendi kararlarını ve görüşlerini paylaşmayı öğrenir. Sosyal yasamı öğrenme açısından faydalıdır.
Özel Eğitim Ve Rehabilitasyon Merkezlerinde Oyunun Önemi
Dil Ve Konuşma Terapisinde Önemi
Çocuğun gelişimi esnasında, dili ve konuşması, oyunlar( « ce », « bu ne ? » « ver – al » ve kurulan iletişimler sayesinde gelişir. Bu nedenle oyun gelişim açısından önemli rol oyna. Anne ve çocuk tarafından kullanılan bu ilk oyunlar yapılanır ve tekrarlanır. Çocuk bilinçsiz şekilde işaret dilini, iletişimdeki duraklamaları, jestleri, mimikleri, yüz ifadelerini ve sırayla konuşmayı öğrenir.
Dil ve konuşma terapisti çalışmalarında oyun ve belirli oyun seklinde materyaller kullanır. Çocuğun gelişiminde ve eğitiminde karşılaşmış olduğu zor bir durumu, eğlenceli bir şekilde atlatmasını sağlamak niteliğindedir. Okuma-yazma ve konuşma gibi bozuklukları oyunla gidermektedir.
Öğrencileri terapiye severek ve isteyerek gelmelerini sağlamaktadır. Oyun, terapistle çocuğun arasını bulmak için ve çocuğun dil ve konuşma bozukluğunun giderilmesi için kullanılan bir araçtır.
Eğer bir çocuğun bir öğrenme güçlü veya herhangi bir gecikmesi varsa bu demek oluyor ki eğitimde kullanılan « normal » teknikler çocuğa uygun değil veya daha fazla zamana ve desteğe ihtiyacı var. Ista oyunun ve oyun seklindeki materyallerin önemi burada kendini belirtiyor.
Çevresinde (aile, okul, arkadaşlar), çocuğun bozuklukları ve güçlükleri çoğu zaman işaret ediliyor ve konuşuluyor. Bu çocukta ek engel ve duraklama yaratabilir. Eğer farklı ve eğlenceli bir şey yaptığını hissederse, zevk alırsa, onaman kazandık demektir. Farkına varmadan ilerleyecektir.
Oyunla başardığını gören çocuğun kendine özgüven gelecektir, benlik saygısı artacaktır ve yeteneklerine güvenecektir
Dil ve konuşma terapisinde öğrenme, erklilik ve benlik saygısı önemli yer alıyor.
Amaç, terapiye gelen çocukları öğrenme reddinden bilme arzusuna geçmelerini sağlamaktır. Örneğin, öğrenci okumaktan zevk almıyorsa ve kaçıyorsa, bu durumda verilecek olan okuma desteği, zevkli ve eğlenceli olduğunun bilincine varmadan yapılamaz
Hacer KIZILIRMAK
Dil ve Konuşma Bozuklukları Uzman